ویدیو جلسه اول وبینار در یوتیوب (برای تماشای ویدیو ف.یلترشکن خود را فعال کنید.):
بهتر فکر کردن یعنی چه؟
یکی از تعاریف بهتر فکر کردن که در ویدیو به آن اشاره کردم این است که ما از ذهن‌مان استفاده کنیم و تا حد امکان نمی‌گذاریم ذهن از ما در راهی بی‌ارزش استفاده کند.
موقعیت‌های زیادی پیش می‌آید که در آن‌ها در بندِ ذهن خود می‌مانیم. مثل وقتی افکاری منفی هجوم می‌آوردند و افسار اعمال روزانۀ ما را به عهده می‌گیرند؛ یا وقتی دچار نشخوار ذهنی می‌شویم، به تکرار افکاری را با خود مرور می‌کنیم و بعد از مدتی به خود می‌آییم و متوجه می‌شویم همین افکار حاصل از نشخوار ذهنی، تصمیمات بزرگ و کوچک ما را هدایت کرده‌اند.
اما وقتی نحوۀ درست فکر کردن را یاد می‌گیریم، از ذهن خود در جهت اهداف‌مان استفاده می‌کنیم. در این مواقع، ما هستیم که به ذهن دیکته می‌کنیم بر روی چه چیزی تمرکز کند، چه مواردی را نادیده بگیرد و درکل به شکلی منتخب و مسلط، افکار مناسب را انتخاب می‌کنیم.
اما به محض اینکه چنین موضوعی مطرح می‌شود، دلمشغول واقعیتی تلخ می‌شویم. اینکه افکار ما این‌قدر قدرتمند هستند که گاهی توان مقابله با آن‌ها را نداریم. این افکار قدرتمند بر کل روز ما جاری می‌شوند و افسار زندگی‌مان را عهده‌دار می‌شوند.
نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد؛ اما در کنار پذیرش این واقعیت، همچنان نمی‌توانیم موضوع مهم زیر را انکار کنیم:
ارادۀ آزاد
ما به عنوان انسان، تنها موجوداتی هستیم که می‌توانیم آگاهانه افکار خود را انتخاب کنیم. می‌توانیم به نحوۀ فکر کردن خود فکر کنیم. می‌توانیم افکار سازنده را از افکار مخرب تشخیص بدهیم و با کمک راهکارهایی، جلوی جاری شدن این افکار منفی را در زندگی‌مان بگیریم. درکل ما حق انتخاب داریم و می‌توانیم با ارادۀ خود تصمیم بگیریم چه موضوعاتی را در ذهن پرورش بدیم و به کدامیک بها ندهیم.
اما چطور می‌توانیم از ارادۀ آزاد به نفع زندگی‌مان استفاده کنیم؟
شرط اول، پذیرش است. اینکه بپذریم انسانی آزاد، صاحب فکر و صاحب قدرت اراده‌ایم.
در مرحلۀ بعد لازم است قدری با ساختار تولید فکر آشنا شویم:
هر فکر حاوی تکانه‌های الکترونیکی و مواد شیمیایی است. به هر موضوعی که بیشتر فکر کنیم، نورون‌های مرتبط با آن بیشتر تولید می‌شود طوری که بعد از مدتی بخش بزرگی از مغز را به خود اختصاص می‌دهد. به همین دلیل است که وقتی به شکل مداوم به اتفاقی خاص فکر می‌کنید، آن اتفاق سهم بزرگی از زندگی شما را به خود اختصاص می‌دهد. بعد از مدتی بدون زحمت فکری خاصی، سریع می‌توانید آن اتفاق را در ذهن مرور کنید و هر چه بیشتر دلمشغولش باشید، تصمیمات و احساسات‌تان به آن سمت‌وسو متمایل خواهند شد.
اینجا اتفاقی می‌افتد که شاید کمتر به آن فکر کنیم:
شکل‌گیری عادات فکری تازه
اگر می‌خواهیم افسار فکر و ذهن خود را در دست داشته باشیم، یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید انجام دهیم، ساختن عادات فکری جدید است.
همان‌طور که وقتی به موضوعی زیاد فکر کنیم، نورون‌های مرتبط با آن فکر در مغز بزرگ‌تر می‌شود، با فکر نکردن به آن موضوع یا با جایگزین کردنش با افکاری سازنده‌تر، نورون‌های آن فکر را از بین می‌بریم و همزمان نورون‌هایی برای افکار تازه در مغز می‌سازیم.
ما ارادۀ آزاد داریم چون می‌دانیم مغز خاصیت نورون‌زایی دارد و با علم به این موضوع، می‌توانیم از آن به نفع خودمان استفاده کنیم. می‌توانیم خودخواسته به موضوعاتی ارزشمندتر بیشتر فکر کنیم و آگاهانه سهم موضوعات آسیب‌زا را در ذهن کم کنیم.
برای ساختن عادات فکری تازه بهتر است از افکار سازندۀ کوچک شروع کنیم. شکرگزاری از بابت داشته‌هایمان، تمرکز بر زیبایی‌های اطراف و موضوعاتی از این دست کمک‌کننده هستند.
راه دیگر گره زدن افکار سازنده به افکار مخرب است. به محض اینکه فکری منفی به ذهن هجوم می‌آورد بهتر است قراری با خود بگذاریم تا این فکر را به فکری مثبت گره بزنیم. وقتی مدت زمانی کافی این روند را تکرار کنیم، عادت فکری جدیدی می‌سازیم. مغز ما بین این دو فکر پیوند برقرار می‌کند، فکر قبلی کمرنگ شده و افکار سازندۀ جدید که آگاهانه بر آن‌ها تمرکز کرده‌ایم قدرتمندتر می‌شوند طوری که بعد از مدتی همانند افکار منفی قبلی راحت به ذهن خطور می‌کنند.
پرسیدن سوالات سازنده برای ساختن افکار جدید
وقتی درگیر و دلمشغول افکار منفی هستیم پرسیدن این سوال کمک‌کننده است:
این موضوع منفی چه فرصتی را برای من فراهم می‌کند؟
در نگاه اول عجیب به نظر می‌رسد. وقتی دلمشغول موضوعاتی منفی هستیم هیچ فرصتی یا امکانی قابل مشاهده نیست اما وقتی آگاهانه برای پیدا کردن فرصت‌ها و امکان‌ها تلاش فکری می‌کنیم، به مرور زمان روزنه‌هایی از افکار سازنده را مشاهده می‌کنیم.
با این پرسش تسلط بیشتری بر موقعیت منفی خواهیم داشت. ضمن اینکه این افکار احساسات جدیدی را در ما به وجود می‌آورند، خواسته‌های جدیدی شکل می‌گیرد و درنهایت احتمال اینکه به اقداماتی سازنده دست بزنیم بیشتر خواهد شد.
توضیحات بیشتر در این مورد را می‌توانید در ویدیویی که بالای متن قرار داده شده ببینید.
نقشه ذهنی جلسۀ دوم وبینار بهتر اندیشیدن:
خانم زهرا جعفرزاده نازنین زحمت این بخش رو کشیدند.
