هرکسی به هر شکلی دست به تولید محتوا و انتشار آن زده باشد، با مسئلۀ دیده شدن محتوا درگیر بوده است.
دغدغۀ اصلی در تولید و نشر محتوا، بر سر انتخاب شدن است:
- انتخاب شدن توسط موتورهای جستجو
- انتخاب شدن از طرف مخاطب
اگر محتوایی که مینویسیم و منتشر میکنیم دیده نشود، عملاً وقت خود را هدر دادهایم.
حالا اینکه هدف از تولید محتوا چه بوده و قصد ما از دیده شدن، رسیدن به چه چیزی است، در مرحلۀ دوم اهمیت قرار دارد. در وهلۀ اول، لازم است محتوایی بنویسیم که دیده شود، موردتوجه قرار بگیرد و خوانده شود تا در مرحلۀ بعد، یک گام به سمت هدفی که داریم بردارد.
تعریف تولید محتوای متنی
متنی که بهعنوان کپشن برای صفحۀ اینستاگرام مینویسیم،
مقالهای که برای معرفی یک شخص، یک محصول، یک خدمت و هر نوع کالایی مینویسیم،
یادداشتی که بهعنوان دلنوشته روی وبلاگ منتشر میکنیم،
متنی که قبل از سخنرانی تهیه میکنیم تا آن را در جمع ارائه دهیم،
پیشنویس یک ویدئو، یک فایل صوتی یا پادکستی که مینویسیم تا آن را بهصورت محتوای غیر مکتوب منتشر کنیم،
و مشابه این مقالات و یادداشتها و دیگر محتوای متنی که در مجلهها، کتابهای چاپی و هر رسانۀ فیزیکی دیگری تولید و منتشر میشود، زیر چترِ بزرگِ محتوای متنی قرار میگیرد.
چرا نیاز به تولید محتوای متنی داریم؟
اگر انواع محتوا مانند محتوای صوتی، تصویری و دیگر نمونههای آن را چون درختی در نظر بگیریم که شاخههای متنوعی دارد و در حوزهها و رشتههای بیشماری میتواند تولید و منتشر شود، میتوان گفت ریشۀ این درختِ تنومند در اغلب اوقات، یک محتوای متنی است.
بهعنوانمثال، وقتی قرار است ویدئویی حرفهای بگیرید و منتشر کنید و یا در جایی که میخواهید محتوای شفاهی خود را در قالب سخنرانی در فضایی عمومی ارائه کنید، بهاحتمالزیاد قبل از هر چیز به سراغ تولید محتوای متنی میروید. با این نگاه، محتوای متنی پایه و ریشه و اساس دیگر انواع محتواست.
میشود با جلوههای بصری و استفاده از دیگر ابزارهای ارتباطی، کیفیت کلی محتوا را بالا برد اما اگر برای محتوای تولیدشده متن خوبی نوشته نشده باشد، شانس زیادی برای دیده شدن و موردتوجه قرار گرفتن در بلندمدت را نخواهد داشت.
پس خیلی مهم نیست شکلِ نهایی محتوایی که تولید میکنیم چه باشد. مهم این است که این محتوا بهعنوان اساس و پایه، متن خوب و جذابی داشته باشد.
در ابتدای متن اشاره شد که دغدغۀ اصلی تولیدکنندۀ محتوا، دیده شدن و انتخاب شدن محتواست. اشاره شد که انتخاب هم میتواند از طرف مخاطب و موتورهای جستجو صورت بگیرد؛ پس محتوایی که تولید میکنیم باید برای هردوی اینها جذابیت داشته باشد.
برای جلبتوجه در نگاه مخاطب، قدرت کلمات را نباید دستکم گرفت. کلمات خوب این قدرت را دارند که یک محتوای ساده را به اثری ماندگار برای مخاطب تبدیل کنند.
از طرفی موتورهای جستجو، همواره به دنبال متنهای خوب هستند تا آنها را هر چه بیشتر در معرض دید مخاطبان قرار بدهند. شانس انتخاب شدن یک متن خوب از طرف موتورهای جستجو، بهمراتب بیشتر از دیگر انواع محتوا مثل ویدئو است.
با یادگیری اصول سئو و قوانینی که گوگل از آن تبعیت میکند تا متنی را انتخاب کند و مورد توجهش قرار بگیرد، میتوانیم شانس دیده شدن محتوای منتشر شده را تا حد زیادی بالا ببریم.
چگونه محتوای متنی جذاب تولید کنیم؟
1
هدفگذاری در تولید محتوا
قبل از هر چیز بهتر است ببینیم هدف ما از تولید محتوا چیست؟
هدف یک صنعتگر از تولید محتوا با هدف فردی که مینویسد تا از طریق مقالههایش برند شخصی خود را بهبود ببخشد بسیار متفاوت است.
در مورد اول، محتوا قرار است به فروش محصول یا خدمتی کمک کند و در مورد دوم، محتوا قرار است نمایشی از افکار و آرمانها و نگرش فرد باشد.
بهتر است به این سؤال ساده در ابتدا پاسخ بدهیم که:
محتوایی که مینویسم، چطور قرار است به من کمک کند تا پیشرفت و رشد را در مسیری که پیش رو دارم، تجربه کنم؟
2
مخاطبشناسی
در قدم بعد باید تمرکز را از خود برداریم و آن را متوجه مخاطب کنیم.
حالا بهتر است به این سؤال پاسخ دهیم که:
مخاطب متنی که مینویسم چه کسی است؟
محتوای من قرار است چطور به او کمک کند یا چه جذابیتی میتواند برایش داشته باشد تا وقت خود را صرف آن کند؟
وقتی مخاطب را مشخص میکنیم، بهتر میتوانیم در مورد لحنی که مینویسیم، سمت و سویی که محتوا قرار است طی کند و البته حجم محتوا، میزان سادگی یا پیچیدگی آن، رسانهای که این محتوا قرار است در آن قرا بگیرد و نقطۀ تمرکز محتوا، تصمیم بگیریم.
بهعنوانمثال اگر مخاطب یک کالا افراد متخصص هستند، بهتر است از لحن رسمی برای نوشتن استفاده شود. رسانۀ انتخاب شده بهتر است بهجای شبکههای اجتماعی، وبسایت رسمی باشد و محتوا متناسب با آن نوشته شود و نقطۀ تمرکز چنین محتوایی که قرار است به فروش کالایی کمک کند، میتواند متوجه مزایای استفاده از محصول و نیاز مخاطب باشد.
3
اطلاعات مرتبط و مفید
متناسب با هدفی که از تولید داریم و مخاطبی که در نظر میگیریم، لازم است اطلاعات کافی را به دست بیاوریم.
محتوای خوب بر روی دانش و اطلاعاتی که داریم سوار میشود. هراندازه اشراف ما بر موضوع محتوا بیشتر باشد، دستمان برای تولید محتوای جذاب بازتر خواهد بود.
پس جذابیت صرفاً محدود به چیزهایی مثل زیبایی بصریِ محتوا یا مهارتهای جانبی مانند داستانگویی در محتوا نمیشود. بخش بزرگی از سنگینیِ وظیفۀ جذابیت محتوا به دوش دانش و اطلاعات مرتبط و مفیدی است که به مخاطب منتقل میکنیم.
4
محتوای ساختاریافته و شفاف
سادگی و شفافیت محتوا دو ویژگی بهظاهر ساده و البته بسیار مهم در تولید محتوای متنی هستند که میتوانند درصد دیده شدن آن را تحت تأثیر جدی قرار بدهند.
حتی اگر دانش و اطلاعات کافی برای تولید محتوا دارید و بر زمینهای که مینویسید اشراف کافی داشته باشید، اگر محتوا را ساختاریافته و با رعایت اصول تولید نکنید، درنهایت مخاطب را با متنی شلخته، سردرگم خواهید کرد که ترجیح میدهد بهسرعت از آن عبور کرده و توجهش را بر محتوایی شفافتر متمرکز کند.
مهم است که محتوا را بهدوراز پیچیدگی و در نهایتِ شفافیت بنویسید. فارغ از اینکه مخاطب این متن چه کسی است، محتوای ساده، همواره شانس بیشتری برای دیده شدن و ایجاد درگیری ذهنی برای مخاطب دارد.
هراندازه هم اطلاعات و دانش مخاطب بالا باشد، بازهم ترجیح میدهد محتوایی بهدوراز ابهام و پیچیدگی بیهوده را مصرف کند تا اینکه مجبور باشد برای فهم محتوایی که مینویسید، انرژی ذهنی زیادی مصرف کند.
5
زیبایی بصری محتوا
مهم است که محتوا در نگاه مخاطب زیبا باشد.
برای ایجاد چنین زیبایی و نظمی نیاز نیست کارهای عجیبوغریب انجام دهید.
میتوانید پاراگرافها را تا حد امکان موجز و بهدوراز زیادهگویی بنویسید؛ همچنین فاصلهگذاری بین پاراگرافها و جداسازی آنها مهم است چون باعث میشود خواننده بتواند با یک نگاه، قسمتهای مختلف متن را از هم تفکیک کند و به سراغ هر قسمتی که دوستتر دارد برود.
جملهها را تا حد امکان کوتاه کنید و هر جملۀ اضافی را که به انتقال پیام کمک نمیکند حذف کنید تا برای مخاطب کمحوصله و پرمشغله، باز ذهنی اضافی ایجاد نکنید.
از عکسنوشته در بخشهای مختلف متن استفاده کنید. این عکسها بهنوعی استراحت دادن به چشم مخاطب و عوض کردن فضای محتوای متنی است و شانس همراهیِ بیشتر خواننده با محتوا را افزایش میدهد.
بخشهای مهم را با بولد کردن، رنگی مردن، تغییر دادن فوت و دیگر ابزارهای سادۀ در دسترس مشخص و جدا کنید.
از فونت مناسب استفاده کنید و اهمیت یک فونت زیبا را برای خوانایی بیشتر متن و درگیر کردن مخاطب، بههیچعنوان دست کم نگیرید.
6
تیتر جذاب
از نوشتن تیتر جذاب غافل نشوید.
در اولین برخورد، خواننده هیچ تعهدی برای ماندن همراه شما و خواندن محتوایی که نوشتهاید را ندارد.
آنچه باعث میشود مخاطب شما را از بین هزاران نمونۀ مشابه دیگر انتخاب کند، تیتری است که برای محتوا نوشتهاید.
بهتر است تیتر را مرتبط با متن، غیرتکراری، کوتاه و کنجکاوی برانگیز بنویسید.
7
شروعکنندههای جذاب
نیاز است قدمبهقدم مخاطب را همراه با خود به داخل متن هدایت کنید.
فقط نوشتن تیتر جنجالی کافی نیست. در قدم دوم، خواننده میخواهد با متنی مفید و جذاب غافلگیر شود پس تلاش خود را بکنید تا شروعی جذاب برای محتوا تهیه کنید.
مثلاً میتوانید شروع محتوا را با استفاده از فن قصهگویی و بیان داستانی مرتبط با متن، جذاب کنید.
یا میتوانید با نقلقولی شروع کنید که بخشی از حرفهایتان در قالب آن دیده میشود.
حتی برای محتوای فروش یک کالا، میتوانید از داستانهای کسبوکارتان شروع کنید و یا دست روی دغدغهای عمومی بگذارید طوری که وقتی مخاطب آن را میبیند، حس همذات پنداری بیشتری داشته باشد و ناخودآگاه گمان کند این متن میتواند حرفی مرتبط با علایق و خواستههای او بزند.
از شروع با جملههای نخنما و کلیشهای که همهجا و همیشه به چشم میخورند دوری کنید.
حالا بهتر است به سراغ توصیههایی برای شروع محتوا نویسی برویم و ببینیم چطور میتوانیم بهعنوان یک محتوا نویس، شروع به کار بهتری را تجربه کنیم.
30 نکته برای شروع محتوا نویسی
معمولاً از شروع انجام هر کار تا رسیدن به مرحلۀ رشد آن یک گپ و فاصلۀ بزرگ وجود دارد. فاصلهای که باید با هزینههای مختلفی که در کار متحمل میشویم پر شود.
بخشی از این فاصله را میتوانیم با اجتناب کردن از اشتباهات پرتکرار پر کنیم بدون اینکه برای یادگیری آنها متحمل هزینهای جدی شویم.
به تجربۀ من و آنچه دراینباره خواندهام، برای تولید محتوای متنی این اشتباهات پرتکرار، ساده و درعینحال بسیار مهم هستند. آگاهی از آنها اولین قدم برای پر کردن بخشی از این فاصلۀ رشد است.
در اینجا به مهمترین این موضوعات اشاره میکنم.
- برای نوشتن، از موضوعاتی که با آنها آشنایی کامل دارید شروع کنید.
در ابتدای کار تولید محتوای متنی، به دنبال سوژههای تخصصی و خاص نگردید. از چیزهایی بنویسید که برایتان شفاف و ملموس هستند.
اشراف داشتن به موضوع محتوا، یک راه میانبر برای درگیر کردن ذهن مخاطب با محتواست.
اگر در زمینهای که قرار است تولید محتوا کنید اطلاعات کافی در دسترس ندارید، وقت خود را بیهوده هدر ندهید و تا دست یافتن به اطلاعات کافی و ساختاربندی این اطلاعات، انتظار نتیجۀ عجیبوغریبی از خودتان و از محتوایی که تولید میکنید نداشته باشید.
- در نوشتههایتان سهگام ارسطویی را رعایت کنید؛ یعنی تلاش کنید تا متن را به سهگام شروع، میانه و پایان متن تقسیم کنید.
هر محتوای متنی و غیرمتنی خوب، یک شروع گیرا، یک بدنۀ کامل و پایانی شفاف دارد.
متنی که شروع، میانه و پایان شفاف و کامل دارد، هویت خودش را ناخودآگاه به مخاطب نشان میدهد و در این ساختار منظم، ذهن خواننده را دچار سردرگمی و پریشانی نمیکند.
- بعد از نوشتن یک محتوای کامل و قبل از انتشار آن، از خودتان بپرسید پیام این متن چیست؟ آیا این پیام برای خواننده شفاف هست؟
شاید محتوای متنی که تولید میکنید برای خودتان شفاف باشد به این دلیل که با موضوع آشنایی دارید اما همواره خود را بهجای مخاطبی غیرمتخصص و ناآشنا بگذارید و از دید او و برای سنجش شفافیت متن، آن را بازخوانی کنید.
- ساده بنویسید. سخت و پیچیده نوشتن بیشتر از هر چیزی این پیام را میرساند که محتوای شما خوانا، مفید و کاربردی نیست.
کسی میتواند ساده بنویسید که محتوا را خوب فهمیده و درک کرده باشد. اولین پیامی که یک محتوای پیچیده به مخاطب میدهد این است که نویسندهاش درک روشنی از آنچه میگوید، ندارد.
- زیاد بخوانید. زیاد بنویسید. زیاد نکته برداری کنید؛ اما نهایتاً نظر و دیدگاه شخصی خودتان را به همۀ خواندهها و شنیدهها اضافه کنید و از دیدگاه خودتان موضوعات را بنویسید.
- کلیگویی نکنید. نکات کلی را هرجایی میشود خواند. با جزئیات بیشتر بنویسید.
با تمرکز بر نیاز مخاطب و هدفی که از نوشتن دارید، دست روی جزئیات مفید و کاربردی بگذارید و با اشاره به آنها، فضای محتوای متنی را تغییر داده و نوآورانه کنید.
- روی تجربیات خودتان حساب بازکنید. تازهترین و مفیدترین محتوایی که میتوانید تولید کنید همان چیزهایی است که عمیقاً تجربه کردهاید و برایتان معنادار هستند.
- از قید و صفت تا حد امکان استفاده نکنید. اجازه دهید محتوای شما هیجانات لازم را ایجاد کند و برای تأکید بیشتر بر موضوع، دست به دامن قید و صفت نشوید.
- از عناوین کوتاه استفاده کنید. اگر نتوانید برای یک متن چند هزارکلمهای عنوانی کوتاه بنویسید یعنی هنوز موضوع برای خودتان خوب جا نیفتاده است.
- بعد از نوشتن متن ابتدایی دست به انتشار سریع آن نزنید. بین نوشتن و انتشار آن حداقل یک روز فاصله بیندازید تا با عقل سرد بتوانید آن را ویرایش کنید.
از مهمترین مراحل برای نوشتن یک محتوای متنی خوب، بازنویسی و ویرایش است. هرکسی از عهدۀ نوشتن یک متن ابتدایی برمیآید اما ویرایش و بازنویسی است که محتوای شما را از سایر دیگر محتواهای ابتدایی متمایز میکند.
- قرار نیست بهترین محتوای متنی را تولید کنید. به خودتان اجازۀ اشتباه کردن و تا حدی ناکامل بودن متن را بدهید و آن را منتشر کنید.
- تعداد کلمات و حجم نوشتههایتان را از قبل تعیین نکنید. اینقدر بنویسید که منظور خود را شفاف برسانید. زیادهگویی نکنید و تا حد امکان کوتاه بنویسید.
ممکن است یک تولید کنندۀ محتوا متنی دویست کلمهای بنویسد اما در این متن کوتاه زیادهگویی کرده باشد؛ همینطور نویسندهای دیگر متنی چند هزار کلمهای را بنویسد درنهایت ایجاز و بهدوراز زیادهگویی.
مضمونی که دربارهاش مینویسید و اطلاعاتی که ارائه میدهید حجم محتوا را مشخص میکند.
- از مثال استفاده کنید تا موضوع را تا حد امکان برای خواننده شفاف کنید.
از قبل فکر نکنید خواننده بهخوبی منظور شما را درک خواهد کرد. بنا را بر این بگذارید که برای شفافیت بخشهای مهم محتوا از مثال و تمثیل استفاده کنید تا مطلب بهتر جا بیفتد.
- جملههای کوتاه، پاراگرافهای کوتاه و توضیحات کوتاه را جایگزین زیادهگویی کنید. اینقدر کوتاه کنید که به مضمون متن صدمه نرسد و متن همچنان خوانا باشد.
- از طنز بااحتیاط استفاده کنید؛ اما اگر ذاتاً آدم طنازی نیستید سعی کنید با روشهای دیگری متن را جذاب کنید.
- اگر نقلقول یا جملهای را از جایی عنوان میکنید، بدون لحظهای تردید به منبع آن اشارهکنید. کاملاً دقیق، بولد شده و در صورت امکان با لینک دادن به منبع اصلی.
- هراندازه هم به حرفتان اطمینان دارید تا حد امکان از مطلقگویی فاصله بگیرید و از کلماتی مثل یقیناً، حتماً، بدون تردید، همیشه، بههیچوجه و مانند اینها استفاده نکنید.
- تلاش نکنید با متنی که نوشتهاید به مخاطب آموزش دهید یا او را نصیحت و موعظه کنید. تا حد امکان تجربیات و برداشتهای شخصی که فکر میکنید مهم هستند را عنوان کنید.
- هرروز بنویسید. نوشتن روزانه کاری سادهای نیست اما یقیناً در رشد و موفقیت شما بینهایت تأثیرگذار است.
نمیتوانید از خودتان انتظار داشته باشید یکباره که دست به نوشتن میزنید، یک متن خوب و خلاقانه تولید کنید.
نوشتن مهارتی است که بهمرورزمان در شما تقویت میشود.
- برای شروعِ نوشتن، هیچگونه قیدوبند و وسواسی نداشته باشید. خودتان را مقید کنید اول بنویسید و بارها و بارها ویرایش کنید.
- متن نوشتهشده را با صدای بلند بخوانید تا به اشتباهات آن پی ببرید.
بلند خوانی به شما کمک میکند تا وقفههای بیهودۀ متن، قسمتهای تکراری، بخشهای غیرشفاف و نکات غیرضروری را هر چه بهتر شناسایی کنید و به محتوایی تمیزتر و خواندنیتر نزدیک شوید.
- چیزی ننویسید که برای همه جذاب باشد. چنین محتوایی احتمالاً برای هیچکسی جذاب نخواهد بود.
همانطور که پیشازاین هم اشاره شد، مخاطبِ خاص محتوای متنی را مشخص کنید و برای او بنویسید.
- از تمرین کلمه برداری غافل نشوید. دفترچهای برای یادداشت کردن افعال جاندار و کلمههای تروتازه داشته باشید و آنها را با افعال کلیشهای متن جایگزین کنید.
- متن تأثیرگذار بهنوعی دعوت به مشارکت در خود دارد. مستقیم یا غیرمستقیم.
با خودتان فکر کنید متنی که نوشتهاید آیا چنین مشارکتی را طلب میکند؟ مشارکت به فکر کردن؟ عمل کردن؟ تغییر کردن؟
- اگر درزمینۀ خاصی حرفهای زیاد و مفیدی برای گفتن دارید، کمتر به دنبال تنوع موضوعی باشید. چندین پست خوب برای همان موضوع بنویسید.
- نرمافزار ویراستیار را نصب کنید و با ویرایش متن قبل از انتشار، اشتباهات نگارشی و املایی را اصلاح کنید.
- فراموش نکنید که حتی برای بیان موضوعات کاملاً جدی، میتوانید از هنرِ داستانگویی استفاده کنید.
اگر متن را داستانی نمینویسید حداقل داستانی از مضمون حرفی که میخواهید بزنید در ذهن خودتان بسازید.
- قبل از نوشتن، یکبار کلیات محتوایی که میخواهید تولید کنید را برای خودتان بلند بگویید. این کار باعث میشود موضوع برایتان شفاف شود و بهتر آن را بنویسید.
ضبط کردن صدایتان و گفتن نکات مهم بهصورت شفاهی و قبل از نوشتن، در شفافیت و ساختار یافتن موضوع میتواند کمک بزرگی کند.
- متن را با استفاده از عکس نوشته، نقلقول، شعر، نقل داستان یا ارجاعات مختلف، رنگآمیزی کنید.
- بیشترین انرژی را برای شروع متن بگذارید. البته لازم نیست ابتدا از شروع متن آغاز کنید. میتوانید کل متن را بنویسید و بعد از تکمیل شدن آن، شروعی جذاب برایش تولید کنید.
5 پاسخ
سلام خانم عبدي. از مطالب خوبتون بهرهها ميبرم. موفقتر باشيد.
خوشحالم که به اینجا سر میزنید.
ممنون
خیلی خوب بود. ممنون
عالی بود